به گزارش جهانی پرس از صدا و سیما، آقایان رضا باقری اصل، معاون امور دولت، مجلس و استان‌ها و جانشین وزیر در کمیسیون اقتصاد دیجیتال و مهدی روحانی نژاد معاون راهبردی و توسعه بازار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی  و  جلیلی عضو شورای عالی فضای مجازی (به صورت تصویری) در برنامه گفتگوی ویژه خبری، تاثیر شبکه فیبر نوری بر اقتصاد دیجیتال را بررسی کردند.

مقدمه مجری: توسعه شبکه فیبرنوری کشور، توسعه زیرساخت‌های اقتصاد دیجیتال یا اگر بخواهیم فارسی را پاس بداریم توسعه زیرساخت‌های اقتصاد رقومی است، سال ۱۴۰۰ کارگروه اقتصاد رقومی یا همان دیجیتال تشکیل شد و یکی از محور‌ها و برنامه ریزی‌های مهم خودش را موضوع توسعه فیبرنوری کشور قرارداد.
 این که در این موضوع و این حوزه در کجای مسیر هستیم؟ چشم انداز پیش رو به چه صورتی تعریف شده؟ چالش‌ها بر چه اساس و موضوعاتی تعریف هستند و چه برنامه ریزی‌هایی برای رفع آن‌ها صورت گرفته، و همکاری دستگاه‌ها برای تحقق و تکمیل این موضوع در چه وضعیتی است.

سوال: توسعه شبکه فیبرنوری کشور و تاثیرش بر اقتصاد دیجیتال یا اقتصاد رقومی، بفرمایید ضرورت توسعه و تاثیری که بر اقتصاد رقومی کشور خواهد داشت چگونه تعریف شده، در کارگروهی که سال ۱۴۰۰ تشکیل شد برای تحقق این موضوع؟
باقری اصل: برای مقدمه ذکر کنم که کارگروه ویژه اقتصاد دیجیتال با مصوبه هیئت محترم وزیران و اختیاراتی که ناشی از اصل ۱۲۷ و ۱۳۸ قانون اساسی است، تشکیل شد، وزرای ذیربطش، وزیر آی سی تی و بقیه وزرا و اعضایشان و همینطور دو تا از معاونت‌های ریاست جمهوری و سازمان صدا و سیما اعضایش هستند، وزیر آی سی تی رئیس کارگروه، وزیر اقتصاد دبیر کارگروه، وزیر صمت، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزیر اطلاعات، وزیر محترم علوم، وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی جزو اعضای کارگروه هستند، تو کارگروه چندین کمیته داریم یکی از کمیته‌های خیلی مهم مان کمیته زیرساخت است، براساس آن مصوباتی که داشتیم توی کارگروه و تعریف کاری که انجام دادیم، تو این کمیته پیگیری کردیم که چه چالش‌هایی برای توسعه اقتصاد رقومی داریم، یکی از آن محور‌ها این بود که شبکه دسترسی مان دچار ضعف‌هایی است و این ضعف‌ها را اگر بخواهیم پوشش بدهیم، بهترین تکنولوژی که زیرساخت‌های آینده ما را فراهم می‌کند، فیبرنوری است، به هرصورت شبکه موبایل یا شبکه تلفن همراه ضعف‌هایی دارد، یک محدودیت‌هایی دارد، محدودیت فرکانس دارد، محدودیت حالا آنتن دهی دارد و همین طور ارتباطات خود آن‌ها هم الان به صورت بعضا رادیویی انجام می‌شود که کیفیتش خیلی مناسب نیست و قابلیت توسعه بیشتر از آن را ندارد، فیبرنوری بستری بود که برای ما فراهم می‌کرد که هم شبکه دسترسی مان را ارتقا بدهیم، هم توی شهر‌های بزرگ که بسترشبکه انتقال می‌شود گفت پایدارتری را برای توسعه پهنای باند داشته باشیم، یک نمونه بخواهم ذکر کنم، از همین تلویوبیون صحبت کنیم ما کیفیت تصویری که می‌توانیم تو آنجایی که ایام پیک استفاده بکنیم، ایامی که پرمصرف است استفاده بکنیم، بعضا کیفیت تصویر به خاطر همین محدودیت شبکه دسترسی پایین می‌آید، اگر ما بخواهیم کیفیت‌های حالا اصطلاحا for k یا باکیفیت‌های بالاتر استفاده کنیم ناگزیر هستیم که پهنای باندمان را افزایش بدهیم، این یکی از آن کاربردهاست، یا مثلا رو سلامتی دیجیتال که ما همین دیروز کمیسیون اقتصادی دیجیتال در رابطه با مصوبه تحت عنوان کاربر‌های سلامت رقومی مصوبه‌ای را داشتیم اگر بخواهیم این تصاویر حالا آزمایشگاهی یا تصاویر مربوط به رادیوگرافی را انتقال بدهیم، نیازمند پهنای باند بیشتر هستیم، این پهنای باند تو بستر شبکه دسترسی مردم است، بین پزشک، سیستم‌ها و مردم، اینجا لازمه اش این است که ما کیفیت شبکه مان را ارتقا بدهیم، این می‌شود یکی از آن زیرساخت‌هایی که توی آن کمیته مورد بررسی قرار گرفت، مراکز داده، مراکز پردازش سریع و اکثرآن زیرساخت‌هایی که برای شبکه ملی اطلاعات تعریف می‌شود را پیگیری هایش را برای اقتصاد دیجیتال توی این زیرکمیته داریم انجام می‌دهیم.

سوال: الان آقای دکتر روحانی نژاد در مسیر توسعه در کجای راه هستیم، چقدرش را طی کردیم؟ پیش رو و چشم اندازی که تعریف کردیم ما را طبق کدام برنامه ریزی به چه سمت و سویی می‌برد؟
روحانی نژاد: براساس برنامه ریزی که انجام شده مصوبات بالادستی ما تا افق ۱۴۰۴ باید ۸۰ درصد جمعیت کشور را که می‌شود حدودا ۲۰ میلیون خانوار تحت پوشش این شبکه فیبرنوری قرار بدهیم، تا الان ما بیش از ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار خانوار را که نزدیک ۱۶ میلیون جمعیت کشور می‌شود را تحت پوشش قرار دادیم.

سوال: یعنی دو سال برای حدود ۱۵ میلیون، فرصت کافی است؟
روحانی نژاد: بله ما از جهت اینکه آن سطح را در نظر بگیریم، ما پارسال که اوایل پارسال شروع کردیم، یک میلیون خانوار بود، در عرض تقریبا ۱۴ ماه تا اردیبهشت امسال این رسید به سه میلیون، بعد در عرض هفت ماه دوباره یک دو میلیون دیگر از سه میلیون شد ۵ میلیون، یعنی ۱۴ ماه گذشته، و اندازه اش تبدیل شد به ۷ ماه، و همین میزان در عرض دو ماه آینده دوباره دو میلیون دیگر اضافه خواهد شد، یعنی این شبکه و این فرآیندی که در عملیاتی که در شهر‌ها شروع شده، سرعت گرفته و ما برنامه ریزی که کردیم، قطعا به ان هدفی که اتفاق خواهد افتاد، برای اینکه مردم عزیز در جریان باشند ما بیش از ۳۳۰ شهر را الان مجوز حفاری‌ها و فعالیت‌های عمرانی درنظر گرفتیم، ۲۰۰ شهر الان دارد سرویس داده می‌شود، یعنی مردم می‌توانند تو این شهر‌ها از خدمات فیبرنوری استفاده بکنند.

سوال: مثال برای ما می‌زنید مثلا کجا‌ها به طور شاخص تکمیل شده؟ کجا‌ها در مرحله تکمیل قراردارد و کجا‌ها قرار است تکمیل شود؟
روحانی نژاد: جالب هم است ببینید مثلا توی استان هرمزگان ما یک بندر چارک منطقه تقریبا محروم است، کل شهر تحت پوشش است، توی استان مازندران شهر چالوس، شهر نکا، شهر‌هایی که توی استان مازندران هستند در استان فارس، شهر کازرون، در استان مرکزی شهر ساوه، این‌ها شهر‌هایی است که همین اخیرا افتتاح کردیم و کل شهر را تحت پوشش هست، در دهه فجر شهر‌هایی مثل میبد، بافق در استان یزد، خوی و سلماس در استان آذربایجان غربی، دورود در استان لرستان، یعنی شهر‌هایی که ممکن است خیلی مرکز استان به آن معنا نباشند، خوشبختانه تحت پوشش کامل این شبکه قرار گرفتند، ما بیش از صد شهر کامل تحت پوشش است و الان همه مردم این صد شهر به همه نقاطش می‌توانند این سرویس را دریافت بکنند، با حداقل هزینه، این نکته خیلی مهمی برای مردم است که ما این خدمتی که می‌تواند نزدیک به هزار مگاوات پرسکن را در ثانیه را در اختیار مردم قرار بدهد، با یک هزینه پایین داریم فراهم می‌کنیم، یعنی این تکنولوژی فیبرنوری در مقایسه با تکنولوژی قبلی این تفاوت را دارد که هم سرعت تقریبا صد برابر می‌شود، یعنی اگر شما‌ای دی اس ال را منزل داشته باشیم متوسط سرعت تان بین ۱۰ تا ۱۲ مگاوات پرسکن هست در ثانیه، این با فیبرنوری می‌رسد به نزدیک هزار، با قیمت بسیار پایین و توی اقصی نقاط کشور.

سوال: یعنی ما هم سرعت افزایش پیدا خواهد کرد، هم کیفیت افزایش پیدا خواهد کرد، اگر بخواهیم به زبان معمولی‌تر بگوییم و هم خدماتی که دریافت می‌شود با یک هزینه متناسب و معمولی درست است؟
روحانی نژاد: بله، می‌گویم تو شهر‌هایی که الان من دو هفته پیش هم مثلا مهمان مردم عزیز شهر شیروان بودم تو استان خراسان شمالی، سرعتی را که ما آنجا نزدیک ۹۰۰ مگاوات پرسکن دادیم، من آنجا هم گفتم حتی تو شهر تهران ممکن است همه نقاط این خدمت را نتوانستیم بدهیم، یعنی برنامه ریزی که توی وزارت ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات رادیویی و انجام شده این بود که همه شهر‌ها را با هم شروع بکنیم یعنی می‌توانستیم از شهر‌های بزرگ شروع بکنیم.

سوال: و این اولویت بندی از نگاه شما است و در کمیسیونی که مربوط به این موضوع است؟
روحانی نژاد: در حقیقت بحث این است که همه مردم باید منتفع باشند به همین خاطر از شهر‌های کوچک هم شروع کردیم، یعنی این تفاوتی بوده که برنامه ریزی را بر این خدمت و این تکنولوژی ایجاد کرده.

سوال: معمولا همیشه این اقدامات از کلانشهر‌ها شروع می‌شد و این بار از شهر‌های کوچک.

سوال: آقای باقری اصل رضایت در دریافت خدمات در استان‌هایی که تکمیل هستند یا در پروژه تکمیل شدن قرار گرفتند، راجع به کیفیت با هم صحبت کنیم.
باقری اصل: در گزارش شما خیلی قشنگ اشاره شده بود، آن‌هایی که تجربه مثلا فرض کنید رو سیم مسی داشتند، می‌گوییم ۱۶ مگ با وی دی اس ال مثلا سی چهل مگ که نمی‌گیرد هیچ موقع، آخرش می‌آید روی هشت تا و نه تا و ۱۰ تا، یک دفعگی ما چندصد مگابیت پرسگنز دریافت می‌کنیم، خب خیلی جذاب است، دانلود یک فیلمی که مثلا شاید چندین دقیقه بعضا بیشتر طول می‌کشد روی چند ثانیه انجام می‌گیرد، این‌ها خب جذابیت‌هایی است که شبکه فیبرنوری بعدا نسل‌های بعدی موبایل دارد که امیدواریم بتوانیم با همراهی که مردم عزیز کشورمان دارند بالاخره حفاری دم در خانه همه دارد انجام می‌شود، شهرداران دارند کمک می‌کنند، استانداران دارند کمک می‌کنند اتفاق مثبتی می‌افتد که آقای دکتر روحانی نژاد توضیح دادند و در ادامه هم خواهند گفت.

سوال: جذابیت‌هایی که اشاره می‌کنید مطمئناً با چالش‌هایی همراه بوده است چه در مرحله‌ای که طی شده و چه در بازه زمانی پیش رو و در برنامه‌ریزی‌های پیش رو مهم‌ترین چالش‌هایی که الان با آن‌ها مواجه هستید کدام‌ها است؟
 باقری اصل:  یکی  از آن نکات اساسی در رابطه با ارتقا کیفیت است، هواپیمای در حال پرواز و در حال تعمیر و بهبود دهنده‌ای است گزارشی هم جدیداً در رابطه با کیفیت اینترنت منتشر شده است. فرض کنید که ما داریم همراه با توسعه شبکه، دارد سرویس می‌دهد و ارتقا هم داریم می‌دهیم، کنارش ما یک سری چالش‌های تامین منابع داشتیم، اضافه شدن اپراتور‌های جدید داشتیم، اپراتور‌هایی که دارند همکاری می‌کنند و خود آن‌ها هم در استان‌ها باید حفاری‌هایی انجام بدهند. شهرداران دارند کمکشان می‌کنند، لطف خدا شامل حال ما شده استانداران همراهی کردند، شهرداران کشور که صد تا را فرمودند انجام شده ۳۳۰ شهرداری قرارداد بسته شده، ولی ما بیش از ۱۴۰۰ شهرداری داریم همه این‌ها باید با ما همکاری کنند که ما فاز اول را که پوشش است که حفاری اولیه است انجام شود، فاز دوم طبق قانون برنامه، اتصال را برقرار کنیم که خود این اتصال برقرار کردن فرایند دیگری است. تامین مالی بخشی از آن توسط دولت با همراهی مجلس محترم صورت گرفت و در قانون برنامه هم صندوق ویژه‌ای برای آن تاسیس شد و یک قسمت هم می‌شود حفاری و کار‌های عملیاتی که هماهنگی خیلی زیادی را می‌خواهد، هم همراهی مردم و هم استانداران و هم شهرداران بعضاً شاید برای اتصال از وزارت نیرو و بقیه کمک بگیریم برای این که بتوانیم اتصال با کیفیت‌تری را داشته باشیم.

 سوال: آقای دکتر روحانی نژاد مهم‌ترین خواسته‌ای که می‌شود از طریق این کارگروه مطرح کرد نسبت به رویکرد‌های شورای عالی فضای مجازی چیست؟
 روحانی نژاد: در بحث پروژه فیبر نوری با توجه به این که ما مدت زمان کوتاهی می‌خواهیم این کار را انجام دهیم این نکته مهمی است که باید دقت بشود. این کار در کشور‌هایی که مساحت مشابه داشتند، چون یک کار عمرانی است و پهنه کشور نکته خیلی مهمی است معمولا ۱۰ سال طول می‌کشیده، ما داریم این برنامه و این کار را در سه سال برنامه‌ریزی می‌کنیم، طبیعتاً نیازمند این است که همه ارگان‌ها و دستگاه‌هایی که می‌توانند موثر باشند هماهنگی لازم را داشته باشند، طبیعتاً شورای عالی فضای مجازی به عنوان یک دستگاه بالا دستی این نقش هماهنگی را خیلی خوب می‌تواند ایفا کند و از آن طرف ما در نهایت برای این شبکه فیبر نیرویی باید یک سری کاربرد‌ها تعریف کنیم، چون مردم برای استفاده از این تکنولوژی و این خدمت نیازمند یک سری خدمات و محتوا‌های جدیدی هستند که باز شورای عالی فضای مجازی نقش خیلی کانونی در این موضوع می‌تواند داشته باشد.

 سوال: یعنی تعریف جدید کاربرد‌ها؟
روحانی نژاد: بله یک سری کاربرد‌ها که قبلاً وجود نداشته در سال ۹۳ -۹۴ نسل سوم موبایل آمد بعد نسل چهارم آمد و بعد متناسب با آن یک سری خدمات تعریف شد که قبلاً وجود نداشت مثل تاکسی‌های اینترنتی و امثال آن، فیبر نوری هم که می‌آید کاربرد‌ها و خدمات خودش را می‌آورد، طبیعتا شورای عالی فضای مجازی باید در این زمینه نقش آفرینی کند که شرکت‌ها و استارت‌آپ‌ها و مجموعه‌هایی که می‌خواهند در این موضوع سرمایه‌گذاری کنند با خیال راحت این کار را انجام بدهند.

 سوال: ۲ محور را عنوان کردید، آقای دکتر جلیلی عضو شورای عالی فضای مجازی مهمان ما  به صورت تصویری هستند، آقای جلیلی سلام بر شما، ایجاد هماهنگی بیشتر بین دستگاه‌هایی که مسئولیت‌ها و وظایفی را پذیرفتند، تعریف جدید کاربرد‌ها یا بهتر است بگوییم اضافه شدن کاربرد‌های جدید
 جلیلی: نقش شورای عالی فضای مجازی بیش از آن حوزه‌هایی است که مهمان عزیز فرمودند، ولی نکته بسیار مهمی است که شمول خدمات، از سلامت گرفته تا آموزش، ترابری، کلاً خرید و فروش و خیلی از خدماتی که مردم در زندگی عادی نیاز دارند در قالب اقتصاد دیجیتال دارد تعریف می‌شود. حضور بخش خصوصی و زیر ساخت ارتباطی خیلی خوبی که به واسطه نسل ۴ و ۵ تلفن همراه ظرف دهه اخیر فراهم شده مردم را عملاً آغشته کرده و زندگی مردم با این خدمات عجین شده است. این شمول خدمات مورد توجه مرکز ملی فضای مجازی قطعاً است، ایجاد هماهنگی در قالب تنظیم‌گری، در قالب سیاست گذاری، در قالب مصوباتی که مورد نیاز است با چابکی خوبی که مد نظر است باید انجام بشود که الحمدلله دارد انجام می‌شود.

 جلسات شورای عالی فضای مجازی مرتب تشکیل می‌شود، وزیر محترم ارتباطات و دبیر شورای عالی، مسائل را در شورا می‌آورند و این موضوع الحمدلله به خوبی دارد هماهنگی بین بخش‌های مختلف دولت، یک جا‌هایی قوه مقننه و حتی یک جا‌هایی قوه قضائیه برای این که پای سه قوه در اقتصاد دیجیتال عملاً باید باز شود تا ما بتوانیم خدماتی همه سو نگرانه را به مردم عزیز داشته باشیم. آنچه که می‌خواستم اضافه کنم به سوالی که فرمودید این است که اقتصاد دیجیتال زیر ساخت ارتباطی و زیرساخت اطلاعاتی لازم دارد، زیرساخت نرم‌افزاری لازم دارد، زیرساخت حقوقی لازم دارد، زیرساخت حریم خصوصی کاربران و چند زیرساخت دیگر یعنی یک مجموعه مولفه‌ای است که بحث امشب ما بیشتر به زیر ساخت ارتباطی برمی‌گردد که انصافاً از زیرساخت‌های لایه پایین‌تر است که تا آن نباشد بقیه زیرساخت‌ها کارکرد مطلوب خودش را ندارد و بنده هم خیلی خوشبین هستم به اقداماتی که دولت محترم در توسعه زیرساخت فیبر نوری در سراسر کشور دارد پهن می‌کند و این یک فضایی است که سرعت ارتباطی ما را انشاالله در درون شبکه ملی اطلاعات به ده‌ها برابر ارتقا خواهد داد.
 ما بحث کیفیت سرویس را هم کنار سرعت انشاالله بتوانیم فراهم کنیم، ارتباط خیلی خوبی را در سایه فیبر نوری در شبکه ملی اطلاعات خواهیم داشت.

 سوال: راجع به کیفیت صحبت کردید و البته اضافه شدن آن به موضوع سرعت حتماً راجع به این موضوع که الان از نگاه شورای عالی فضای مجازی در چه سطحی است و باید چگونه باشد و فعالیت‌ها به چه سمت و سویی برود با شما صحبت می‌کنم، آقای مهندس باقری اصل به زیرساخت‌های اقتصاد دیجیتال اشاره کردند، اما قبل از آن اشاره‌ای داشتید به گزارشی که در خصوص کیفیت اینترنت منتشر شد در این مورد توضیحی دارید؟
 باقری اصل: بله یک گزارش را دوستان در بخش خصوصی ناشی از تجربه خودشان چند ماه قبل منتشر کردند همکاری خیلی خوبی صورت گرفت و فکر می‌کنم بینندگان بتوانند فیلم‌هایش را هم در فضای مجازی پیگیری کنند، جلسات مستمری را بین همکاران فنی ما و همکاران فنی که گزارش تهیه کردند داشتیم. در این گزارش جدید به آن اشاره شده که بسیاری از اختلال‌هایی که می‌شود گفت ناشی از همان هواپیمای در حال پرواز در حال اورهال و در حال بهبود کیفیت است، آن اصلاحات انجام شد که باید ادامه پیدا می‌کرد. در گزارش اخیر متاسفانه اتفاقی که افتاده آن قسمت تاکید شده، قابل توجه است از آن‌ها تشکر می‌کنیم، ولی قسمت‌های دیگری هم در این گزارش ذکر شده که به نظر می‌رسد می‌شود گفت می‌توانستند دقیق‌تر و کارشناسی‌تر در مورد آن صحبت کنند برای مثال اشاره شده ۴۸ سکو یا سایت خارجی دارای اختلال است از آن ۴۸ سکو که دچار اختلال به آن‌ها اشاره شده ۳۵ تا از آن سکو‌ها پالایش شده است، سکو‌هایی است که ۳۰ تا از آن‌ها در دولت‌های قبل پالایش شده و ۵ تا هم در زمان این دولت توسط کارگروه تعیین مصادیق یا مراجع ذیربطی که اجازه انجام این کار را دارند انجام شده، وزارت ارتباطات و اپراتور‌ها مجری آن تصمیمات هستند به این نمی‌شود گفت اختلال، از آن نکته جالب‌تر این که در گزارش به آن نسبت اختلال دادند ۱۳ -۱۴ درگاه یا سکو هم وجود دارند که آن‌ها کشور ما را تحریم کردند، بعضی از سکو‌ها هستند وقتی وارد آن‌ها می‌شویم پیغام می‌زند که می‌گوید آی‌پی‌های کشور شما مسدود شده است این‌ها را نمی‌شود اسمش را اختلال گذاشت و خود دوستان نامه نگاری کردند و ما هم پیگیری کردیم نتوانستند بازگشایی کنند به خاطر تحریم، علاوه بر تحریم‌های ظالمانه که علیه ایران است تحریم دانش و فناوری و اینترنت هم می‌شود به آن اضافه کرد. این اتفاق باعث می‌شود وقتی گزارش را نگاه می‌کنیم نمی‌توانیم به آن استناد کنیم که حالا ما باید کجا‌ها را بهبود انجام بدهیم این تعامل باید دو سویه برقرار می‌شد قرار بود بر اساس آن صورت جلساتمان شاخص‌ها را با هم تدوین کنیم و بر اساس آن بهبود را بتوانیم راحت‌تر اندازه‌گیری کنیم، به هر صورت وزارت ارتباطات در سال گذشته قطعی سراسری به هیچ وجه نداشته حتی اگر خاطرتان باشد بحث کنکور اتفاق افتاده بود، درخواست‌هایی برای قطع کردن به خاطر امنیت کنکور بود، وزارت ارتباطات کاملا مخالفت کرد باز هم وزیر محترم پافشاری کردند سر این که هیچ موقع قطعی نداشته باشیم، در حوادث سال گذشته هم هیچ موقع قطعی سراسری نداشتیم و نکته خیلی مهم‌تر این که آمادگی کامل داریم مثل بخش خصوصی که در مورد بازنگری در پالایش بعضی از سکو‌ها آن‌هایی که قابلیت بازگشایی دارند ما با آن‌ها همراهی کنیم به کار گروه تعیین مصادیق و سایر مراجع پیگیری کنیم تا بتوانند بازگشایی صورت بگیرد این اتفاق با همدلی صورت می‌گیرد امیدوارم این همدلی را داشته باشیم.

 آقای دکتر جلیلی در خصوص حریم خصوصی هم نکته‌ای گفتند به نظرم یک موضوع بسیار مهمی است اقتصاد که دارد رقومی می‌شود در لایه سوم فرمودند کشاورزی، صنعت، سلامت، یک شرکت بود که دلیوری یا تحویل غذا بود اطلاعاتش بیرون رفت، اگر اطلاعات سلامت بود می‌شود گفت اتفاق بدی می‌افتاد و بر همین اساس فکر می‌کنم مرکز ملی هم یک مصوبه یا ابلاغیه داشته که به نظرم همه سکو‌های اقتصاد دیجیتال باید به آن توجه کنند کنار ارتقا کیفیت خدمات، ما باید ارتقای کیفیت امنیت اطلاعات مردم را هم داشته باشیم.

 سوال: ما در طول گفتگویمان هم استفاده کردیم از دیجیتال و هم رقومی حالا ضمن اینکه کارگروه خودش اقتصاد دیجیتال را نامگذاری کرده روی کارگروه، ولی ما در گفتگوی ویژه به دلیل پاسداشت زبان فارسی دائماً رقومی را به کار بردیم. آقای دکتر روحانی نژاد اشاره کردند به تحریم‌های دانش و تکنولوژی، ما ببینیم که در این طرح چقدر از زیرساخت‌های داخلی استفاده کردیم و چقدر ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان را به کار بردیم؟
روحانی نژاد: در این پروژه یکی از ویژگی‌های بارزش این است که بیش از ۷۰ -۸۰ درصد هزینه‌ها از طریق شرکت‌های دانش بنیان یا شرکت‌های داخلی دارد انجام می‌شود و یک ویژگی خاصی دارد ما خیلی از تجهیزات به اصطلاح پَسیو را عملاً از داخل کشور خریداری می‌کنیم و حتی تجهیزات اکتیو را یک جا‌هایی از شرکت‌های داخلی استفاده شده و این رو به افزایش است یعنی برنامه‌ریزی که ما کردیم این است که در آینده بتوانیم این درصد را افزایش بدهیم ولیکن در موضوع چالش، چون اشاره کردید و آقای باقری اصل هم اشاره کردند، من گفتم سرعت پروژه الان رو به افزایش است خوشبختانه ما تقریباً در نیمی از جمعیت کشور مجوز‌ها را گرفتیم ولیکن نیازمند همکاری بیشتر شهرداری‌ها است، به عنوان نمونه استان گلستان اولین استانی است که تمامی شهرهایش تحت پوشش قرار گرفته به خاطر همکاری خیلی خوبی که استانداری و مقامات استانی داشتند اگر استان‌های دیگر هم با ما این همکاری را داشته باشند مردم آن شهر و آن استان می‌توانند منتفع شوند.

 سوال: آقای جلیلی جمع‌بندی پایانی را بفرمایید.
 جلیلی: من خوشحالم از این که این بحث این جا پا گرفته، با توجه به مشاهدات میدانی که خودم در برخی از شهر‌های کوچک داشتم از این که بالاخره کف خیابان‌های اصلی برای فیبر، کنده شده امید زیادی دارم که ما تا پایان دولت سیزدهم بتوانیم یک شبکه ارتباطی در سطح ملی با استفاده از فناوری فیبر نوری که فناوری متحمل خطا، فناوری خیلی قابل اطمینانی است را داشته باشیم و این زیرساخت، زیرساخت اصلی باشد که زیرساخت‌های دیگر اطلاعاتی، نرم‌افزاری و انشاالله استقلال از دیگر زیرساخت‌های غیر ملی را به واسطه شبکه فیبر نوری داشته باشیم آرزوی توفیق برای دولت عزیز و وزارت ارتباطات دارم.